Thứ Tư, 17 tháng 1, 2018

Lựa chọn làm người tự do hay ma tự do?

Câu này hay: "phải hỏi thêm chính mình: Tại sao biết chỉ đạo của thượng cấp sai trái mà mình vẫn làm?". Đọc câu này, mình nhớ lại khoảng năm 2001, Thủ tướng Chính phủ có công văn giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp 80 tỷ đồng bồi thường cho các doanh nghiệp đóng tại địa chỉ 5-7 Tràng Tiền và 2 Phan Chu Trinh Hà Nội, để họ chuyển đi nơi khác, lấy toàn bộ khu nhà đó làm trụ sở Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội. Lãnh đạo Hà Nội mời đại diện các Bộ, ngành tới họp bàn triển khai ý kiến chỉ đạo của TTCP, với tâm trạng lâng lâng cho rằng có ý kiến đóng dấu đỏ chói của TTCP thì Bộ, ngành nào cũng phải nghiêm túc chấp hành ngay và luôn. Không ngờ mình đại diện cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư phát biểu sẽ chấp hành nhưng kiên quyết không chấp hành ngay, mà đòi hỏi Hà Nội phải hoàn thành đủ và đúng các hồ sơ theo quy định của pháp luật về quản lý đầu tư và xây dựng, thì khi đó Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới cấp tiền. Dĩ nhiên việc hoàn thành đủ và đúng các hồ sơ đâu phải dễ dàng. Biết thế nên Lãnh đạo Hà Nội cáu tiết phát biểu trước tất cả các Bộ, ngành là Bộ Kế hoạch và Đầu tư chống lệnh Thủ tướng và dọa sẽ báo cáo Thủ tướng. Tuy nhiên, đấy là ra oai trong cuộc họp, chứ ngay sau khi tan họp, họ đã phải mời mình ở lại bàn cách cùng xử lý. Nhờ đó mọi việc dần dần được thu xếp. Đáng tiếc là do cách làm việc rất quan liêu của lãnh đạo Hà Nội và Ủy ban chứng khoán Nhà nước nên mãi đến năm 2005, Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội mới đi vào hoạt động. Cũng phải nói thêm là không hề có chuyện tiền nong hay gây khó khăn gì ở đây cả, mà chỉ vì phải tuân thủ đúng luật pháp, nếu không có thể sẽ dẫn đến tù tội. Đây là bài học mình rút ra khi thấy một số bác lãnh đạo đã từng bị khởi tố điều tra, trong đó có người mình rất không ưa là cựu Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Trần Xuân Giá. Bác Giá liên tiếp dính đến các vụ án lớn như "Thủy cung Thăng Long", "Rusalka", "Ngân hàng ACB", có vụ đã bị khởi tố về tội cố ý làm trái quy định của nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng nhưng rồi lại thoát (lý do công khai là vì già yếu bệnh tật).

Lựa chọn làm người tự do hay ma tự do?
16-01-2018 - Lời tuyên án đương nhiên sẽ chỉ dành cho ông Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm. Nhưng đừng quên rằng nó sẽ giục chúng ta phải soi lại chính mình. Bị cáo Lương Văn Hòa (nguyên Giám đốc Ban điều hành dự án Vũng Áng – Quảng Trạch thuộc PVC) đã có một câu hỏi ám ảnh với Trịnh Xuân Thanh: "hỏi anh, vì ai mà bao nhiêu người dính vòng lao lý?". Câu hỏi ấy đúng nhưng chưa đủ. Lẽ ra Lương Văn Hòa phải hỏi thêm chính mình: Tại sao lại mình biết chỉ đạo của thượng cấp sai trái mà mình vẫn làm?

Nếu mỗi người chúng ta ai cũng biết hỏi và trả lời thấu đáo những câu hỏi dưới đây, thì chắc ít người phải rồng rắn dẫn nhau đến trước mặt thẩm phán.



Lãnh đạo và đệ tử?

Một nhà báo đã có phát hiện rất hay: Muốn biết lãnh đạo thế nào, hãy nhìn vào đệ tử của anh ta.

Làm sao có thể là lãnh đạo tốt nếu như dưới trướng anh ta, các đệ tử béo mẫm, lũng đoạn hệ thống?

Ai cũng cần một ê kíp phối hợp nhịp nhàng để làm việc. Nhưng nếu biến cộng sự, đồng chí thành đệ tử, điếu đóm, thì rất dễ xuất hiện lợi ích nhóm.

"Ông mất chân giò, bà thò chai rượu": Chú hầu hạ anh thì chú phải được gì? Được thăng tiến, được tiền tài. Anh ban ơn chú thì anh được gì? Được cung phụng, được tiền tài.

Tại phiên tòa xử Trịnh Xuân Thanh, có một chi tiết đặc biệt về mối quan hệ giữa đại ca và đệ tử.

Thanh nhắc đi nhắc lại chuyện mình coi Nguyễn Anh Minh (nguyên Phó Tổng Giám đốc PVC) như "ruột thịt", "người em trong gia đình", mong rằng Minh sẽ không cáo buộc mình chỉ đạo lập quỹ trái phép.

Dù thừa nhận mình "có tình cảm sâu nặng với hai bác và anh Thanh" nhưng Minh kiên quyết khai Thanh có chỉ đạo. Minh còn bức xúc đề nghị tòa không cho Thanh nhắc đi nhắc lại chuyện tình cảm riêng tư vì tội ai người đấy chịu.

Các bị cáo đều khai rằng, khi còn đương chức, nhiều người làm sai chỉ vì "sức ép từ cấp trên rất khủng khiếp".

Ở những giao dịch không vụ lợi, người ta cho ai vay vài triệu đã phải ký giấy biên nhận. Thế mà các bị cáo khai rằng mình dễ dàng chuyển tới 4 tỉ đồng cho lái xe anh Thanh, chỉ vì nghe một lời chỉ đạo miệng từ thượng cấp, không giấy tờ, quyết định.

Khi đã ở trong mối quan hệ đại ca – đệ tử, thì làm gì có phản biện, can gián, trái lệnh. Chỉ có tuân phục mới chứng tỏ "tình thân". Mối quan hệ kiểu này là khởi đầu của tiến trình sai phạm cả ê kíp.

Chỉ đến khi, đứng trước pháp luật, sự "ruột thịt" trong các mối quan hệ đại ca – đệ tử mới trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết.

Muốn đời bình an vô sự thì chọn cộng sự hay chọn đệ tử? Chọn lãnh đạo hay chọn đại ca? Câu hỏi này chắc ai cũng biết cách trả lời.

Gia đình và quyền lực?

Trên mạng xã hội đang lan truyền những "câu chuyện lay động" về gia đình của các bị cáo.

Câu chuyện ấy đưa ra các chi tiết về sự hy sinh tình cảm gia đình, để toàn tâm toàn ý lo việc nhà nước. Cha không chăm sóc được con, con không chăm sóc được bố chỉ vì ham việc nước.

Tôi không biết thực hư câu chuyện ấy thế nào nhưng tôi không nghi ngờ tình cảm gia đình của những người đó. Tuy nhiên, câu chuyện ấy, có thể cảnh tỉnh nhiều người về thái độ sống đúng.

Sau khi về hưu, trung tướng Hữu Ước, nguyên Phó tổng cục trưởng Xây dựng lực lượng, Bộ CA, đã có những sám hối rất đau đớn. Khi người vợ ông đột ngột mất đi, ông mới cay đắng thốt lên:

"Tôi mải chạy theo quyền lực, chạy theo đam mê mà không dành đủ thời gian quý báu ấy để chăm sóc bà ấy.

Lúc vợ tôi qua đời, tôi mới nhận ra tôi không hề biết bà ấy thích ăn gì, mặc gì, tôi không nhớ được sinh nhật của bà ấy, cũng không lãng mạn để biết mua hoa, mua quà cho vợ.

Luôn là vợ tôi chăm lo cho tôi từ miếng ăn đến giấc ngủ; cũng là vợ tôi đã chẳng ngại ra bãi giữa trồng ngô, nhọc nhằn nuôi con khi tôi vướng vòng lao lý ngày trước; là vợ tôi đã lo mọi chuyện đối nội, đối ngoại với họ hàng hai bên; là vợ tôi tạo nên sự kết nối giữa tất cả mọi người trong gia đình.

Và nếu có điều gì khiến tôi ân hận nhất, là tôi chưa từng cùng vợ mình có một chuyến du lịch tử tế và trọn vẹn".

Khi ra Hà Nội nhận nhiệm vụ, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, ông Lê Mạnh Hà, con trai nguyên Chủ tịch nước Lê Đức Anh, khẳng định không hề có toan tính chính trị. Ông ra Hà Nội chỉ là để sống gần bố mẹ những ngày cuối đời.

Ngay sau khi những thông điệp nghẹn ngào của phiên tòa được lan tỏa, một GS tâm lý đã nói với tôi rằng: "Khi người ta coi gia đình là điều thiêng liêng nhất, có thể những tham vọng quyền lực sẽ giảm đi.

Bởi người nào biết quý từng khoảnh khắc bên gia đình, họ sẽ bớt tụ tập đệ tử, bớt sống phù phiếm, bớt ưa tâng bốc nịnh nọt, bớt chạy theo hư danh".

Cơ chế và sự lựa chọn tự thân?

Tôi đã đọc được ở đâu đó ý kiến rất xác đáng rằng: Tại sao thời gian qua có quá nhiều quan chức, doanh nhân dính vòng lao lý?


Khi ở chỗ này, chỗ khác có một vài người nhúng chàm, thì người ta sẽ chủ yếu nhìn vào đạo đức, phẩm chất cá nhân.

Nhưng khi rất nhiều người nhúng chàm cùng chung một kiểu kịch bản "tiền tệ, quan hệ, hậu duệ, đồ đệ"; khi có rất nhiều tập đoàn lớn thua lỗ thất thoát nhiều ngàn tỉ… thì chắc chắn có lỗ hổng cơ chế.

Lỗ hổng ấy đã được ông Đinh La Thăng đề cập khi phải kiểm điểm trước UBKTTƯ bằng hai chữ "giá như": "Giá như các đồng chí kiểm tra phát hiện sớm thì hậu quả không nặng nề như vậy".

Những lỗ hổng cơ chế như "đúng quy trình", cả họ làm quan, kỷ luật ngược, đã được nhìn ra và đang vá lại, nhưng còn lỗ hổng tự thân thì sao?

Những nhân vật dính vòng lao lý hôm nay, không chỉ do hệ lụy của cơ chế, mà họ còn là nạn nhân của chính mình.

Trong một cộng đồng dù vô nhân tính đến đâu, cũng còn nhiều người tốt. Trên một ngã tư, có nhiều kẻ vượt đèn đỏ đến đâu, cũng có những người dừng lại, nhẫn nại, bình thản chờ đèn xanh mới đi.

Trong một guồng máy nhũng nhiễu đến đâu, cũng có những người tử tế bằng cách biết giới hạn lòng tham của mình hoặc lựa chọn rời xa guồng máy đó.

Vẫn biết tham vọng quyền lực, kim tiền, danh tiếng là thứ rất khó tự thân mình kìm chế, nhưng trong một cơ chế có nhiều chỗ chưa chưa hoàn thiện thế này, không có nguyên tắc sống đúng, thì rất dễ bị "lũ quét cám dỗ" san phẳng.

Mà đau đớn nhất là khi đã bị "san phẳng" rồi, thì chuyện muốn làm người tự do, ma tự do hay ma tù tội, bản thân mình cũng không tự quyết được.


Theo Bùi Hải
Trí thức trẻ
http://cafef.vn/lua-chon-lam-nguoi-tu-do-hay-ma-tu-do-20180116124643607.chn

16/04/2014 16:33
Không quá khi nói rằng phiên tòa xử “bầu Kiên” diễn ra hôm 16/4 sẽ là một phiên tòa lịch sử.

Ngoài quy mô một đại án kinh tế, phiên tòa là nơi mà, lần đầu tiên, một chính khách từng là Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư bị gọi ra tòa vì những “sai phạm” kinh tế tại một doanh nghiệp cụ thể…

Đó là ông Trần Xuân Giá.

Lược sử một chữ ký “sai phạm”

Ông Trần Xuân Giá rời ghế Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư vào năm 2002, nhưng năm 2006 mới là thời điểm chính thức “rời khỏi hệ thống” với quyết định giải thể Ban Nghiên cứu của Thủ tướng, nơi ông là Trưởng ban.

Ít tháng sau, ông trở thành cố vấn cho Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu (ACB) trước khi là Chủ tịch Hội đồng Quản trị ngân hàng này vào năm 2008.

Sau này, trong một bài viết in trong ấn phẩm kỷ niệm 15 năm thành lập ACB, ông đã lý giải việc đầu quân cho ACB: “Thực sự mình có nhu cầu làm việc, không phải vì thu nhập bởi ngoài lương hưu, nếu thiếu con mình đủ sức đảm bảo cuộc sống cho hai vợ chồng già. Trong khi đó, nhiều nơi lại cần mình. Vậy thì tại sao không?”.

ACB đã trả cho ông thu nhập tốt, thậm chí “khi làm tốt còn được thưởng rất tốt”, như sau này ông thừa nhận. Nhưng, ở vai trò một Chủ tịch Hội đồng Quản trị không phải cổ đông, ban lãnh đạo ACB cần ở ông uy tín, tầm ảnh hưởng sâu rộng và khả năng quản lý, hơn là sự tinh thông nghiệp vụ ngân hàng. Mặt khác, ít nhiều ông Giá đã tạo ra một hình ảnh tươi mới về một quan chức về hưu, thay vì yên tâm dưỡng già với ít nhiều “đặc lợi”, lại quyết định “tung tăng” giữa thương trường.

Từng đóng vai trò quan trọng trong việc ban hành Luật Doanh nghiệp 1999 với tinh thần “doanh nghiệp và người dân được làm những gì mà pháp luật không cấm”, ông Giá tự tin rằng việc ký tên vào Nghị quyết Hội đồng Quản trị ACB vào ngày 22/3/2010, theo đó ủy thác cho 19 nhân viên ACB đi “gửi tiết kiệm” cũng là “được phép”, điều mà cơ quan điều tra và viện kiểm sát nhân dân sau này coi là “không được phép”.

Trong khi ông Nguyễn Đức Kiên bị truy tố với nhiều tội danh, ông Trần Xuân Giá chỉ bị truy tố tội danh “cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, căn cứ chính là chữ ký của ông vào bản nghị quyết Hội đồng Quản trị đã nói ở trên. Quyết định truy tố được công bố cuối tháng 9/2012, gây chấn động dư luận lúc đó.

Hai vế của tội danh, gồm “cố ý làm trái” và “gây hậu quả nghiêm trọng”, chắc chắn sẽ là nội dung tranh tụng đáng chú ý nhất tại phiên tòa sắp tới, xét trong phạm vi xét xử cá nhân ông Trần Xuân Giá.

Hai mươi tháng bị khởi tố, ông Giá cho hay bị triệu tập tổng cộng 13 lần, không lần nào dưới ba tiếng, có lần kéo dài gần cả ngày, có lần “5 tiếng liền ngồi một chỗ”. Vị quan chức từng ngồi ghế Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư thừa nhận, chưa bao giờ trong suốt cuộc đời, “cường độ làm việc” lại căng thẳng như vậy.

Căng thẳng nhất chính là thời điểm cuối năm 2012, chỉ mấy tháng sau khi bị khởi tố…

Một số nhà báo tìm gặp ông trước phiên tòa, hoặc để tác nghiệp, hoặc đơn giản chỉ là để hỏi thăm. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi và tình cờ giữa ông Trần Xuân Giá với một số nhà báo, đem lại khá nhiều cảm xúc cho cả hai bên.

Vị quan chức khả kính ngày nào không còn nhiều vẻ hùng biện và sắc sảo như khi còn ngồi ghế Bộ trưởng hay những lần xuất hiện trước Quốc hội.

Câu chuyện của ông, chậm rãi và đôi khi chùng xuống mỗi lần nhắc đến những cái tên, những người quen cũ…

“Tôi định hướng các cháu ba điều không”

Lịch sử tư pháp rồi đây sẽ ghi nhận phiên tòa xử “bầu Kiên” như một phiên tòa đặc biệt, ít nhất là trên phương diện hồ sơ. Nguồn tin của VnEconomy cho hay, trước ngày mở tòa, hồ sơ vụ án đã lên đến gần 30 ngàn trang.

Gần đây, một số luật sư cũng lên tiếng xin hoãn phiên tòa vì vụ án liên quan là vụ Huỳnh Thị Huyền Như vẫn đang trong giai đoạn chờ xử phúc thẩm, và do đó, chưa đủ căn cứ để xét xử vụ “bầu Kiên”.

Bản án nào đang đợi ông Trần Xuân Giá ở phía trước? Trả lời VnEconomy, ông Giá nói cho dù rất tin tưởng vào lập luận của mình và vào sự công minh của tòa án, ông vẫn sẵn sàng cho mọi kịch bản.

“Tôi thanh thản và có niềm tin từ những người ủng hộ và chia sẻ, dù rất ít người trong đó có thể lên tiếng”, ông nói.

Bản kết luận điều tra của cơ quan điều tra hay cáo trạng của viện kiểm sát nhân dân suốt một năm qua đều nhấn mạnh đến “nhân thân tốt” của ông Giá với tư cách một người từng có nhiều đóng góp cho nền kinh tế.

Đó sẽ là cơ sở “để tòa xem xét khi lượng hình”, và cũng là cơ sở để vị cựu bộ trưởng hy vọng, dù biết mình giờ đã là một “thường dân”.

Ông Giá có hai người con, một trai một gái, hiện đều đã trưởng thành, nhưng không ai kế thừa con đường quan chức.

“Tôi định hướng các cháu ba điều không: không theo chính trị, không làm việc trong hệ thống nhà nước, không làm ông chủ. Hãy làm thuê mà sống, nhưng muốn sống tốt thì phải giỏi chuyên môn để là người làm thuê giỏi, để được tôn trọng”, ông nói.

Người con trai lớn đang sống và làm việc ở nước ngoài, trong khi cô con gái nhỏ hiện làm chuyên gia cho Ngân hàng Thế giới (WB).

Nhiều năm qua, ông Giá sống khá giản dị bên người vợ đã theo ông suốt dặm dài cuộc đời chính khách thừa vinh quang và quãng ngắn cuộc đời “thường dân” không thiếu tủi nhục.

Trong căn nhà ở khu Nghĩa Tân, quận Cầu Giấy, bài thơ về chữ “Nhẫn” được ông in lên một tờ giấy A4 ép plastic nom khá cũ kỹ, được dán băng keo lên tường cạnh bàn làm việc.

Thời gian rảnh, ông tranh thủ ghi chép lại những câu chuyện cuộc đời, một cách đầy chiêm nghiệm. “Được 400 trang rồi và sẽ viết tiếp. Trước làm Bộ trưởng, mình chẳng biết gì đến máy tính, sau này đi làm doanh nghiệp buộc phải học, giờ thì thạo rồi”, ông nói.
http://vneconomy.vn/thoi-su/ong-tran-xuan-gia-va-phien-toa-lich-su-2014041604241893.htm

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét